Tản mạn về cái kết của Better Call Saul
Một bộ phim không dành cho nhiều người xem, và một cái kết không dễ để dành cho ai cũng hiểu
Xin chào quý độc giả,
Hôm qua mình lướt facebook thì thấy post này.
Đây là một trong những series hay nhất, thậm chí mình có thể coi nó là hay nhất với mình. Mình luôn có ý định sẽ viết về thế giới và những bài học sâu đậm mình học được ở Better Call Saul, nhưng dường như chẳng bao giờ có thời gian. Đây là những thế giới đã nâng tầm gu thưởng thức điện ảnh cho cá nhân mình, để rồi khi đã quen và thấm thía nó xong, mình cũng như rất nhiều fan điện ảnh khác bị rơi vào một trạng thái trống rỗng, vì có lẽ chẳng có gì có thể tốt hơn được nữa.
Better Call Saul cũng có một cái kết kỳ lạ ngoài đời, khi mà Bob Oddenkirk, người đã có một màn hoá thân “thần sầu” trong cả ba khuôn mặt vô cùng phức tạp của tâm lý, lại ra về trắng tay trong tận 53 đề cử Emmy, thua cả nam diễn viên chính của Squid Game. Trong khi show trước đó, Breaking Bad, có tận 16 giải Emmy sau khi được đề cử 58 lần.
Câu chuyện của phim đã vận ra tận ngoài đời, và chỉ các fan của câu chuyện mới hiểu đây là một cái kết “công bằng” ra sao vì cuộc đời ngoài kia cũng vậy, và bộ phim đã nhập đúng vai nhân vật chính để kể câu chuyện và bảo vệ thông điệp của mình tới cùng.
Nhân dịp cái kết của Better Call Saul đóng lại cách đây 2 năm, mình sẽ chia sẻ cho các bạn notes về cảm nhận riêng của mình sau đó về cái kết này. Đây là một cái kết không làm hài lòng tất cả mọi người, trong đó có mình lúc ban đầu, nhưng mà khi ngẫm nghĩ về nó, mình thấy nó thực sự hay. Nó rất đẹp và đời, một cái đời thực rất đúng và đắng, và chắc chắn không cùng đẳng cấp với vị đời mà nhiều người đã dành lời khen ngợi cho một số phim mang vị đời ở Việt Nam. Đây là chính là hương vị bitter sweet, đắng-ngọt mà Game of Thrones muốn làm nhưng đã thất bại thảm hại. Nói về kết truyện, mình nghĩ đạo diễn Vince Gilligan quả thực là ông trùm, ông luôn biết đưa câu chuyện đóng lại theo một cách mà không thể hợp lý hơn.
Dưới đây là bài viết của mình cách đây 2 năm, trước khi viết blog, mời các bạn đọc và cùng chiêm nghiệm. Lưu ý, bài viết spoil toàn bộ cái kết của Better Call Saul, nên bạn nào chưa xem mà muốn tránh thì có lẽ không nên đọc.
Cảnh báo Spoiler lần cuối…
Here we go..
Tản mạn về cái kết của Better Call Saul
Trong kỳ nghỉ rảnh rỗi, nghĩ về bộ phim vừa kết thúc, mình ngứa ngáy viết về cái kết của series truyền hình mà có lẽ không quá nhiều người xem. Bạn nào thích series này có thể đọc và comment nhé 😂
Lưu ý bài khá dài và có thể có spoilers cho những ai chưa xem season cuối
-----------------------
Vậy là vũ trụ truyền hình của Vince Gilligan đã chính thức khép lại. Vào năm 2014, tôi xem hết Breaking Bad, và từ đó đến giờ đây là series phim truyền hình số một của tôi. Lần gần nhất có một series tôi đã từng cảm thấy mong ngóng và hồi hộp hơn như vậy đó là Game of Thrones, nhưng rồi cái kết lãng xẹt của câu chuyện đã khiến tôi nhận ra Breaking Bad vẫn là một tượng đài sừng sững không dễ gì chối bỏ, về tính hoàn thiện, tỉ mỉ và một cái kết buồn nhưng đẹp và vô cùng thoả mãn.
Đến khi Better Call Saul ra mắt, tôi dõi theo serie và không nghĩ nó có thể đứng ngang hàng với Breaking Bad, do tiết tấu chậm rãi đến kinh ngạc, cùng với cách kể chuyện theo kiểu slow-burn (chầm chậm), anti-dramatic (phản kịch tích) trái ngược với toàn bộ công thức làm phim drama (bao gồm cả breaking bad). Dường như các nhà làm phim đang chơi đùa với tâm lý của fan, rằng các bạn hãy tận hưởng từng phút giây của vũ trụ này đi, đừng đòi hỏi quá nhiều, và chúng tôi sẽ cho các bạn một câu chuyện theo đúng cái chất mà chúng tôi muốn kể, đừng quên là chúng tôi tạo ra thế giới này. Và để rồi, season by season, từng lúc một, câu chuyện ngày càng sâu lắng và cuốn hút, những nút thắt quan trọng được bật mở đầy bất ngờ và hấp dẫn, theo cái cách khiến ta vừa thảng thốt, vừa trầm trồ vừa ngẫm nghĩ.
Và khi cái kết của Better Call Saul diễn ra, tôi đã rất kỳ vọng, vì tôi đã từng thấy cái kết của Breaking Bad nó đẹp thế nào. Tôi hồi hộp chờ đợi, lẩn tránh các spoilers trên truyền thông, và xem nó. Khi nó kết thúc, tôi vẫn chưa cắt nghĩa được thông điệp. Tôi hụt hẫng và thất vọng vì nó không được thoả mãn như tôi mong muốn. Tuy nhiên, khi tình cờ ngồi trên bể bơi, nghĩ về hình ảnh Jimmy trong Season 1 đang đăm chiêu lựa chọn hướng đi cho mình, tôi dần hiểu được vì sao đây là lựa chọn của đạo diễn phim. Better Call Saul qua đó đã chính thức vượt Breaking Bad trở thành phim truyền hình hay nhất trong tôi. Nó đúng với tinh thần của phim: bạn phải ngẫm nghĩ để tìm thấy sự vui mừng trong đó.
Để viết tiếp về những cái hay của series này, chắc tôi có thể viết thêm chục chủ đề khác, tuy nhiên, notes này là những dòng tự sự của tôi nhân dịp có thời gian rảnh khi nghĩ về cái kết của phim
------
SPOILERS ALERT
……………………
Về cảm xúc ngay sau khi xem phim
Có quá nhiều điều nuối tiếc trong cái kết của phim, và khó có thể nói rằng nó là một cái kết đẹp. Jimmy phá bỏ hình ảnh của Saul, đổi lấy một kết quả nửa vời là một điếu thuốc với Kim ở trong tù.
Điếu thuốc đó đẹp thật đấy, nhưng đối với 86 năm tù, thì dường như chắc chắn hắn và Kim không còn cơ hội nữa.
Việc hy sinh và thú tội trước toà không giải quyết được bất kỳ một vấn đề gì về mặt logic, Kim vẫn bị rủi ro kiện bới Cheryl. Vậy tại sao Jimmy lại làm như vậy? Và tại sao đạo diễn lại không cho chúng ta một cái kết với những câu trả lời rõ ràng hơn về số phận của hai người?....
Và Khi Ta có thời gian Ngẫm Nghĩ thêm về nó……
Khi ngồi ở bể bơi và nghĩ về Jimmy, tôi nhớ lại được việc hắn ta đã từng rối ra sao khi lựa chọn giữa scam (lừa đảo) kiếm tiền để vui, và nghề luật. Hắn rủ Kim và lừa được một bữa ăn ra trò, nhưng Kim tỉnh táo để không tiếp tục nữa, và sau đó hắn đành tặc lưỡi vào công ty luật David & Main, một môi trường corporate mà hắn biết rõ mình không phù hợp, để rồi sau đó, hắn lại phải quay lại con đường solo-practice (tự mở văn phòng luật) .
Vấn đề của Jimmy, như được mô tả bởi Chuck, đấy là hắn ta luôn tìm kẽ hở để thực hiện những hành vi lừa đảo "vụn vặt", và hắn quá giỏi điều đó khiến hắn không thể tự thoát ra được.
Khi được trao tấm bằng "Luật sư", thì như một con khỉ đột với khẩu súng, hệ quả với xã hội là không thể đong đếm.
Chuck nhìn ra được rủi ro với Jimmy, chỉ có điều, ông đã cố tìm cách ngăn nó và vô tình biến nó thành sự thực.
Đây là một trong những paradox (nghịch lý) rất đời mà phim đã chỉ ra, nếu có dịp tôi sẽ có thể viết thêm về vấn đề này.
Sự nuối tiếc, hối hận và cắn rứt lương chính là theme, là chủ đề chính của tập kết.
Nếu quay lại thời gian, bạn sẽ thay đổi điều gì?
Ba phân cảnh quá khứ như những bóng ma ùa về, với hai là các nhân vật trong Breaking Bad, và một là Chuck. Saul Goodman là vỏ bọc mà Jimmy phải trốn vào, vì hắn ta luôn sống trong việc "denial", "trốn chạy". Trong năm giai đoạn của griefing, "denial" đến trước.
Jimmy đã ở trong trạng thái đó quá lâu và chưa bao giờ nhận trách nhiệm và hậu quả của những gì mình làm. Có lẽ tài năng "lừa đảo" của Jimmy đã tạo ra một vết thương tâm lý ở trong con người hắn, vì hắn luôn phải trốn chạy việc nghĩ về những hậu quả mà mình đã gây ra cho người khác.
Khi những người khác là người ngoài, hắn có thể coi như họ cũng là những tên cặn bã, không ai là tốt cả, và vì họ có ham muốn nên mới bị hắn lừa.
Thế nhưng khi việc "lừa đảo" của hắn khiến cho anh trai mình bị mất khả năng làm việc và dẫn đến tự tử, thì hắn không có cách nào khác là trách bản thân mình.
Nhưng hắn đã bỏ qua điều đó và mượn cớ đổ tội lên đầu Howard, rồi cuối cùng vô tình gây nên cái chết của chính Howard.
Kim vì cảm thấy quá tội lỗi mà ruồng bỏ hắn, còn hắn thì vẫn trốn chạy chính mình.
Và sau tất cả, trước vành móng ngựa, khi mà cái đầu thiên tài "lừa đảo" của hắn đã dí cả toà án Mỹ phải chấp nhận một mức phạt thấp kỷ lục (tối thiểu là trong 22 năm làm nghề của thẩm phán), thì toà án lương tâm của hắn đã lên tiếng khi hắn nhận ra Kim đã thú tội.
Hắn đã từng gọi cho cô và thách thức cô làm việc đó như một cách hắn bảo vệ mình.
Hắn không tin Kim có thể đối mặt được với tội lỗi mà mình gây ra, vì hậu quả của lương tâm dằn vặt là vô cùng khủng khiếp, hắn không muốn và không bao giờ dám nghĩ đến nó.
Nhưng Kim thú tội với Cheryl, và đưa vào cáo trạng để cô luôn sống trong một hậu quả treo trên đầu. Kim đã chỉ cho hắn rằng cô đã làm được.
Giờ chỉ còn mình hắn mà thôi.
Sau khi Saul thất bại, cuộc sống làm Gene của hắn cũng chỉ là những hình ảnh đen trắng mờ nhạt thay vì quá khứ màu sắc huy hoàng. Hắn không còn một ai cả, để rồi khi gọi cho Kim, hắn nhận được một sự thờ ơ từ cô. Kim không muốn trở thành đồng phạm của Saul, cô ghét Saul và tự vạch ra ranh giới rõ ràng. Cô có thể chấp nhận Jimmy vì cô thông cảm với những bất công hắn phải chịu đựng, ghi nhận những nỗ lực và tài năng của hắn. Nhưng lương tâm cô không cho phép mình đi xa hơn, và giống như lựa chọn sau lần scam đầu tiên, cô bỏ hắn đi.
Ở lần gặp gần nhất, cô nhìn thấy Saul biến thành gã trai vô cảm, hời hợt nhất khiến cô lựa chọn lãng quên hắn khỏi cuộc đời cô (sau một điếu thuốc với Jessie Pinkman).
Jesse hỏi Kim: Thằng cha này, hắn có tốt thật không?
Kim vứt điếu thuốc, nhả một làn khói, đáp rồi bỏ đi: Như hồi xưa khi tôi từng biết hắn, thì có.
Vì sao Jimmy lại quay xe?
Saul/Jimmy đã có rất nhiều thời gian để suy nghĩ. Hắn biết hắn sẽ có 7 năm tù, nhưng hắn cũng đã biết cuộc sống khi ra tù là thế nào. Nó chính xác là cuộc sống của Gene. Hắn đã mất tất cả mọi người thân, không một ai cả. Kim là người đồng đội duy nhất còn hiểu về hắn, về một Jimmy của quá khứ. Cô đã sẵn sàng vượt qua thách thức để thanh thản mà rời bỏ hắn. Hắn không còn ai cả.
Ý nghĩa của cuộc đời hắn là gì nếu hắn không có thể thay đổi được hướng đi của nó?
Trong đoạn quá khứ về Chuck, câu nói cuối của Chuck chính là câu trả lời. "Nếu chú không thích hướng đi sắp tới của mình, sao chú không quay lại quá khứ mà thay đổi nó?". Chuck đã khuyên Jimmy như vậy khi hắn quyết tâm đi hành nghề luật sư, và chính câu nói này đã giúp hắn tìm về với nhân cách thật của mình. Hắn muốn là Jimmy McGill, là luật sư và là một con người thanh thản. Hắn dõng dạc thú tội trước toàn bộ toà án, và quay lại nhìn Kim cho đến khi thấy được ánh mắt trìu mến của người đồng đội cũ năm nào.
Cảnh cuối cùng, sau màn hút thuốc đầy chất điện ảnh, hắn nhìn Kim, có lẽ là lần cuối. Hắn đưa tay thổi súng, chào tạm biệt cô theo phong cách của chính hắn ngày xưa. Hắn đã tìm lại được chính mình, và sẽ sống tiếp với nhân cách thật của hắn, hồn nhiên như những ngày đầu hắn gặp cô. Hắn sẽ ổn thôi, vì khi lương tâm hắn được thanh thản, thì nhà tù đối với hắn mới chính là cuộc sống đích thực.
Và đấy là cách Better Call Saul đã kết thúc câu chuyện của một trong những thế giới đẹp đẽ nhất về nhân cách con người. Saul Gone, và cái kết này là một món quà không dễ lặp lại. Xin ngả mũ cám ơn đội ngũ đạo diễn và biên kịch tài năng đã đem thế giới tươi đẹp này đến với tất cả chúng ta!!!
Bài viết đến đây là hết. Bạn nào thích vào cộng đồng giao lưu chém gió về phim ảnh và các câu chuyện khác thì có thể vào đây nhé
Em có đứa bạn từng hỏi, nếu cho mày 2 tỉ, đổi lại mày phải ăn thịt con mèo của mày, thì mày có làm không?
Em trả lời không, bởi vì cái đứa cầm 2 tỉ, không còn là em nữa rồi. Vậy thì 2 tỉ ấy có nghĩa lý gì đâu?
Đối với Jimmy, Gene chính là 2 tỉ ấy, bởi sự tự do về mặt thể xác không có nghĩa lý gì nếu như tâm hồn vẫn đang bị cầm tù. Jimmy dường như đã chết kể từ giây phút sống trong vỏ bọc Gene rồi.
Đọc tới đoạn anh phân tích tại sao Jimmy thú tội dù điều đó chẳng giúp gì hơn cho Kim, em mới hiểu ra, vì mọi người thường suy nghĩ theo kiểu logic, giống như Saul, luôn tìm cách tối đa hoá lợi ích về mọi mặt, nên sẽ thấy khó hiểu với hành vi đó của Jimmy.
Còn em, một người tôn thờ cảm xúc bên trong, ngay lập tức thở phào khi thấy Jimmy đưa ra quyết định đó. Đúng như anh viết, để được thanh thản, được thoát khỏi cảm giác "Gene", Jimmy sẵn sàng đưa ra những quyết định mà nhìn vào ai cũng thấy chẳng "Saul" một tẹo nào. Nhưng đối với em, đấy là con đường tốt nhất với Jinmy.
Đọc bài mà cảm xúc như quay về buổi tối Serie Finale công chiếu. Thank anh vì đã viết một bài hay thế này ạ.