Mình viết nhanh notes này dựa trên quan sát cá nhân kèm ví dụ cảm hứng từ một số bài Threads mình đọc gần đây. Bài viết hân hạnh được lấy cảm hứng từ việc tổng hợp hai bài threads ở cuối và hai trợ lý của mình là ChatGPT và Monica.
Người Việt chúng ta đang đứng trước một thách thức áp lực về công việc lớn chưa từng có trong lịch sử, và đây không phải chỉ là để giật tít dù là quan điểm cá nhân.
1. Chúng ta có xuất phát điểm khiêm tốn hơn so với các bạn châu Á.
Trong các nước dòng giống Đông Á (Nhật, Hàn, Trung, Đài Loan), chúng ta là nước có GDP kém nhất. Đồng ý là chúng ta có hòa bình muộn nhất, nhưng đến khi kinh tế chúng ta mở cửa vào năm 1990s , thì các nước châu Á đã trải qua thời kỳ chuyển mình rồng hổ vào những năm 50-60-90.
Trích nghiên cứu từ chat GPT:
East Asian countries experienced their most rapid development during the following periods:
- **Japan (1950s–1970s)**: Post-World War II economic boom, supported by the U.S. and government-led industrial policies.
- **South Korea (1960s–1990s)**: Rapid industrialization under Park Chung-hee, leading to the "Miracle on the Han River."
- **China (1980s–present)**: Economic reforms under Deng Xiaoping, transforming China into a global manufacturing hub.
- **Taiwan (1960s–1990s)**: Export-driven economy and industrial modernization, leading to the "Taiwan Miracle."
East Asia saw its fastest development from the mid-20th century onward, driven by industrialization, government intervention, and global trade.
Chúng ta gồng gánh đi sau, và phải chấp nhận đánh đổi bằng việc gia công, bóc lột cho tư bản với lao động giá rẻ, như các nước bạn ta đã từng.
Đấy là lý do mà mức lương của chúng ta thấp, sinh viên gia trường lương chỉ 5 triệu đủ ăn tiêu và thuê nhà, gần như không đủ tiết kiệm và tự lập những năm đầu.
2. Chúng ta có một sự chuẩn bị quá hời hợt từ khi mới ra trường
Việc hướng nghiệp là nỗi đau từ bao lâu nay, cả xã hội đua nhau bắt trend để học hành xin việc ngành hot ra tiền, trong khi trường học không đào tạo những kỹ năng cần thiết để làm được việc, và doanh nghiệp phải làm thay nhiệm vụ này.
3. Giá nhà đất đã lên quá nhanh so với tốc độ tăng lương chuẩn của xã hội
Mức lương trung bình của xã hội ta là 7-10 triệu, còn giá nhà của thành phố là 3 tỷ. Vậy chỉ cần chăm chỉ 25 năm thì ta sẽ sở hữu nhà. Công thức chăm chỉ thời bố mẹ đã không còn đúng với xã hội bây giờ, dù định kiến xưa vẫn còn muốn kiểm soát các thế hệ sau theo hướng đó.
Thời của các bạn Hàn chưa có AI, còn nếu ta cứ gia công giá rẻ thì khi tốc độ cải thiện của AI ngày càng tốt lên, chúng ta sẽ bị thay thế.
Có người bạn mình làm sản phẩm kể chuyện làm AI không dễ lắm, ví dụ như định làm một tool lấy dữ liệu mạng về và đưa cho nhà bán hàng Amazon xem bên nào chào giá rẻ nhất với giá 20 USD mỗi tháng, thì hiện tool vẫn hơi khó dùng và tiếp cận so với việc thuê một thằng em ở quê gõ phím hộ và ghi ra excel các trang có sẵn mỗi ngày.
Nhưng 10 năm nữa, khi các nhà sản phẩm và AI gõ đủ các nhu cầu thị trường, thì những thằng em ở quê không có đủ kiến thức sẽ mất việc, dù là những công việc chân tay nhất.
5. Chẳng có gì đảm bảo cho bạn về hưu an toàn
Ông bà, cha mẹ chúng ta sẽ vẫn được hưởng lợi từ xã hội và dân số trẻ, còn đến khi chúng ta về hưu, thì ngoài ngôi nhà mà chúng ta may mắn trả nợ được khi làm công sở, thì là khoảng dưới 10 triệu lương hưu nếu không vỡ quỹ. Ngoài ra nhiều người còn không muốn có con và có nhiều con, nên chúng ta có thể trông cậy vào phép màu từ chính mình, gia đình và sức mạnh tình bạn.
Thành ra người trẻ đang phải đối mặt với những áp lực kỳ lạ: không được chuẩn bị kiến thức, cạnh tranh rất nhiều, không có việc gì ổn định, lúc nào cũng có thể bị thay thế. Bên cạnh đó là mức lương trần luôn phải rẻ, và chế độ làm việc thời đánh mà chưa chắc đã được đổi: nhiều công ty làm thứ 7, OT không bao giờ được đòi lương thêm, chế độ bảo hiểm xã hội và thất nghiệp mù mờ, không rõ ràng,...
Rất may chúng ta vẫn còn đó các chương trình giải trí, tiktok, phim hài nhảm, Vbiz,... cùng nhiều content dạy năng lượng tích cực, đắc nhân tâm,.. từ nhân sự để chữa lành cho những thương tổn của chúng ta.
Tặng bạn một tấm hình chữa lành.
P/S: Mình sẽ thử nghiệm một số phong cách mới trong các bài sắp tới. Có gì mọi người cho xin ý kiến nhé 😉. Cả nhà có bình luận gì k?
Mình sẽ viết một bài chuyên về cách dùng chatGPT cho thời đại mới, bạn hứng thú chứ?
Mục 3: giá nhà đất tăng cao hơn rất nhiều so với thu nhập: đây là thách thức gay gắt, ngay như cả thế hệ 7X, 8X cũng đã phải đối mặt. Thế hệ sau 2000 thì thách thức gấp hơn nhiều.
Mục 5: về hưu chưa chắc đã yên ổn. Thậm chí quỹ hưu trí từ bảo hiểm xã hội ngày càng giảm đi.
Thế hệ sau 2000 lo cho mình đã khó rồi. Nếu:
cần phải có kế hoạch, sự hiểu biết về tài chính cá nhân ngay từ bây giờ.
cám ơn anh đã đồng ý với những quan điểm nêu trong bài viết + làm rõ hơn.
Vụ về hưu rất đáng lưu ý, do k có chuyên môn sâu nên không dám chém mạnh hơn. Tuy nhiên khả năng cao tiền lương hưu thấp xuống do có nhiều người cần lấy hơn (thế hệ già đồng lứa đông hơn) hoặc tệ hơn nữa là vỡ quỹ (do ít người trẻ đóng góp vào đó - du học và dân số trẻ mỗi gia đình ít hơn + thậm chí là có thất thoát trong quản lý).
Với giá lạm phát tốc độ như hiện tại và lương hưu giảm thì động lực còn lại để kiếm tiền khi về hưu thấp hơn các nước khác rất nhiều
Việt Nam mình chạy sau các nước phát triển nên cách đơn giản nhất là mình họ thôi. Phân tích sâu nữa thì mình cũng không tham vọng, nhưng có lẽ chỉ 1 số ít giới trẻ mới giải quyết được vấn đề nhà và lương hưu, khó khăn hơn nhiều so với thế hệ trước.
Anh Quang ơi, anh có đăng kí pro con Monica khum? Họ đang sale 49$/năm mà không hỉu sao nó charge em 57.65$ /năm ấy. Em thấy ghi là include tax nhưng mà chẳng nhẽ tax cao vậy nhỉ. @@
Chỉ có điều em thấy có chữ công ty EFFECT BUTTERFLY (HONG KONG) LIMITED ở chỗ thanh toán tiền. Em đang nghĩ của Trung QUốc nên đang cân nhắc lại anh ạ.
Mục 3: giá nhà đất tăng cao hơn rất nhiều so với thu nhập: đây là thách thức gay gắt, ngay như cả thế hệ 7X, 8X cũng đã phải đối mặt. Thế hệ sau 2000 thì thách thức gấp hơn nhiều.
Mục 5: về hưu chưa chắc đã yên ổn. Thậm chí quỹ hưu trí từ bảo hiểm xã hội ngày càng giảm đi.
Thế hệ sau 2000 lo cho mình đã khó rồi. Nếu:
cần phải có kế hoạch, sự hiểu biết về tài chính cá nhân ngay từ bây giờ.
cám ơn anh đã đồng ý với những quan điểm nêu trong bài viết + làm rõ hơn.
Vụ về hưu rất đáng lưu ý, do k có chuyên môn sâu nên không dám chém mạnh hơn. Tuy nhiên khả năng cao tiền lương hưu thấp xuống do có nhiều người cần lấy hơn (thế hệ già đồng lứa đông hơn) hoặc tệ hơn nữa là vỡ quỹ (do ít người trẻ đóng góp vào đó - du học và dân số trẻ mỗi gia đình ít hơn + thậm chí là có thất thoát trong quản lý).
Với giá lạm phát tốc độ như hiện tại và lương hưu giảm thì động lực còn lại để kiếm tiền khi về hưu thấp hơn các nước khác rất nhiều
Việt Nam mình chạy sau các nước phát triển nên cách đơn giản nhất là mình họ thôi. Phân tích sâu nữa thì mình cũng không tham vọng, nhưng có lẽ chỉ 1 số ít giới trẻ mới giải quyết được vấn đề nhà và lương hưu, khó khăn hơn nhiều so với thế hệ trước.
Anh Quang ơi, anh có đăng kí pro con Monica khum? Họ đang sale 49$/năm mà không hỉu sao nó charge em 57.65$ /năm ấy. Em thấy ghi là include tax nhưng mà chẳng nhẽ tax cao vậy nhỉ. @@
anh chưa. A vẫn đang dùng free monica và thấy đủ bên cạnh gpt
Thế ạ. Anh có định chuyển hẳn sang monica không? vì em thấy đóng 1 cục mà sài được quá trời tiện ích. Chưa kể chat gpt bị lag anh ạ.
chưa. Anh sẽ viết cụ thể hơn trong một bài hướng dẫn dùng chat ai
Chỉ có điều em thấy có chữ công ty EFFECT BUTTERFLY (HONG KONG) LIMITED ở chỗ thanh toán tiền. Em đang nghĩ của Trung QUốc nên đang cân nhắc lại anh ạ.